Meteor-scatter
Meteor-scatter is een propagatie waarbij de radio-signalen worden gereflecteerd door een geïoniseerde spoor van een meteoriet die de aardse dampkring binnen dringt. Tijdens deze ionisatie is het mogelijk contacten te hebben over een afstand tot 2200km.
Één van de eerste modes die gebruikt werden is hoge-snelheids-CW, tot wel 800 woorden per minuut. Deze hoge snelheid is niet door het menselijk oor te ontcijferen, waardoor er bandrecorders gebruikt werden om de signalen mee op te nemen, om deze vertraagd af te spelen en te decoderen. Het seinen ging net andersom, eerst opnemen op een bandrecorder, om deze daarna versneld te versturen.
Later werd het het mogelijk om een computer te gebruiken om de functie van een bandrecorder over te nemen, en het resultaat op een beeldscherm te tonen. Sinds ongeveer 2000 zijn er ontwikkelingen gaande met andere digitale modes, onder andere door Joseph (Joe) Taylor, K1JT. Joe heeft het programma WSJT (WS betekend Weak Signal, JT komt van de suffix van K1JT) ontwikkeld, waarmee met weinig vermogen toch meteorscatter en EME kan worden bedreven.
Om WSJT te kunnen gebruiken moet de PC aangesloten worden op een tranceiver (zend-ontvanger). Dit kan al door een eenvoudige transistor interface, die door de DTR (pen 4 van een DB9) van een compoort gestuurd wordt. De line-out van een geluidskaart wordt dan aangeboden aan de microfoonaansluiting van de zender, en de luidsprekeruitgang van de ontvanger aan de line-in van de geluidskaart. Deze eenvoudige interface heeft wel als nadeel dat er een aardlus ontstaan kan, met alle gevolgen van dien (compoort kapot, geluidskaart kapot, nare brom in het geluid, noem maar op), waardoor veel mensen kiezen voor een galvanische scheiding, zie afbeelding rechts. De waarden van R1, R2 en C1 zijn niet kritisch, neem voor deze waarden als voorbeeld 4.7 kΩ (R1 en R2) en voor C1 10nF. Bij gebruik van het programma WSJT is het wel noodzakelijk om de PC klok binnen één seconde op tijd te hebben staan. Heb je een breedband (ADSL of kabel) verbinding kun je daarvoor het programma 'Dimention 4' gebruiken. Dit programma synchroniseert online de PC-klok met een atoomklok van bijvoorbeeld de NASA. Gebruik je geen tijd-synchronisatie, loop je de kans om reflecties van een ionenspoor te missen, al staat de PC-klok er maar 2 seconden naast. De MS procedure stelt dat er 30 seconden 'geluisterd' wordt, aansluitend 30 seconden 'geroepen' wordt. Inmiddels heb ik zelf wel meerdere meteorscatter QSO's kunnen maken, waaronder met Sergej, RX1AS in St. Petersburg, een afstand van 1642 km.
EME, Moonbounce
EME staat voor 'Earth-Moon-Earth', vertaald is dat aarde-maan-aarde, bij deze techniek wordt de maan als passief reflector gebruikt. Het signaal legt een afstand af van ongeveer 770.000 km, waarbij de verliezen kunnen oplopen tot ongeveer 309 dB (2dB=100x, 4dB=1000x, etc) mede omdat de maan een slechte radio reflector is. Toch zijn er in 1946 al door U.S. Army Signal Corps radar signalen ontvangen, gereflecteerd door de maan. 8 Jaar later is voor het eerst succesvol spraak verzonden via de maan door het Amerikaanse leger.
Doordat de techniek ook niet stilstaat, is er voor de hobbyist mogelijk geworden uiterst gevoelige ontvangers te bouwen om zwakke EME-signalen te ontvangen. Voor deze tijd was het noodzakelijk zeer grote vermogens (zelfs meer dan 1kW) te gebruiken om succesvol een reflectie te kunnen bewerkstelligen. Met software voor de PC, zoals de hierboven genoemde WSJT, werd het mogelijk om met 50 Watt een succesvol EME contact te hebben, ook zonder de hypermoderne ontvangers. Zelf heb ik (nog) geen EME QSO kunnen maken, vermoedelijk omdat mijn tranceiver niet gevoelig en/of stabiel genoeg is.
Met deze mode is het dus mogelijk QSO's te maken over zeer grote afstanden, vaak meer dan 6.000km!
Dit geeft het woord 'hemelsbreed' een geheel andere betekenis.