Zendamateur

Details

Geschreven door: André Berends

Gepubliceerd: 28 maart 2024

Hits: 641

Om je zenders (en andere apparatuur) van 13.8Volt te voorzien gebruikte ik altijd de wereld beroemde, of juist beruchte, banaanstekker verbindingen.
Op zich een prima manier om die 13.8Volt die alle radio apparatuur nodig heeft aan te kunnen sluiten. Echter heeft deze manier van 'stroomverdeling' één groot nadeel: je kunt de plus en min polen heel eenvoudig verwisselen zodat het apparatuur dat je wilde aan sluiten een 'negatieve' spanning voor zijn kiezen krijgt. Dit is mij gelukkig nog niet overkomen, maar vroeg of laat overkomt het je en dan zit je met een apparaat waaruit alle technische rook is verdwenen. Want iedere techneut weet dat electronica werkt op technisch rook; als dat eenmaal uit het apparaat weg is, doet ie het niet meer ;)

Ook hier op een (voor mij) bekende forum de vraag gesteld en daarop diverse antwoorden op gekregen. Over het algemeen is men daar zeer te spreken over Anderson Powerpoles, maar ook een enkeling die toch liever andere aansluitingen gebruikt.

Wat zijn nu die powerpoles? Dit zijn stekkers die je op een draad perst met een krimptang, soldeerd of beiden (solderen EN krimpen).
Op de foto rechts zie je 2 powerpoles aan elkaar vast geklemd. Een zwarte (min) en een rode (plus). Je kunt deze stekkers bij verschilende levernaciers bestellen, ik heb deze bij SDR shop besteld. Je hebt ze in verschillende 'smaken'; 15A, 30A, 45A (stroom) en verschillende kleuren naast rood en zwart.
Ik heb voor de APP-30 (30 Ampère) gekozen omdat mijn korte golf tranceiver (Kenwood TS-570d) maximaal 20A van de voeding vraagt bij 100 Watt zendvermogen en ik dan de APP-45 overkill vind. Achteraf bleek dat de voedingskabel voor deze tranceiver niet in de contacten van de APP-30 past, dus toch de APP-45 bestellen.
Gelukkig blijkt dat de plastic hulzen gelijk te zijn bij zowel de APP-30 en APP-45.

Mijn eerste induk was 'is dat nu alles?', maar na het vervangen van een dikke kroonsteen in mijn portable radio-koffer ben ik redelijk enthousiast aan het raken. Ik heb ik de koffer tot nu toe alleen de kroonsteen waarmee de accu's op het laad-printje worden aangesloten vervangen.  Dit is redelijk recht-toe-recht-aan gegaan, en zie direct dat per abuis verkeerdom aansluiten gewoon niet mogelijk is. Je zult alleen bij het monteren goed moeten uitkijken hoe je de powerpoles aan elkaar vast zet, de zwarten en roden worden n.l. wel als set verkocht, maar zitten niet aan elkaar vast. (Je kunt hiervoor wel kiezen, maar ik heb dat niet gedaan). Één leuke vuistregel is 'Red-on-Right, Toungue-on-Top'. En dit zie je dus ook terug op de foto rechts. Wat ik ook best prettig vind is het feit dat een powerpole geen mannetje of vrouwtje is, ze zijn eigenlijk beiden. Ze passen in elkaar en op deze manier kun je ook vrij simpel een verlengkabeltje maken en zonder veel gedoe gebruiken.
Hebben powerpoles ook nadelen? Jawel, bij banaanstekkerbussen kun je een losse draad ook onder de schroefkop vast zetten om zo snel even een verbinding te kunnen maken. Dit gaat met powerpoles dus niet lukken. Maar een handige Harry kan hier wel een oplossing voor verzinnen (verloopkabeltjes bijvoorbeeld).

Om even terug te komen op mijn Kenwood TS-570d, de voedingsdraden zijn redelijk dik en de banaan-stekkers die daaraan zitten zijn voor mijn gevoel niet lekker stevig. Die vallen heel vlug uit de stekkerblok als je even langs de bekabeling veegt. Nu kun je zeggen 'koop dan fatsoenlijke banaanstekkers', en ja daar heb je gewoon gelijk in, maar met powerpoles kun je rood en zwart gewoon niet met elkaar verwisselen en zo je tranciever de vernieling in helpen, EN ze vallen niet uit elkaar als je er langs veegt.

Vandaag (28 maart '24) heb ik de 3D-printer aan het werk gezet om voor de portable koffer een chassis voor 4 paar powerpoles te printen. Dan kan ik van de banaanstekkerbussen die in de koffer zitten definitief afscheid nemen. Ik wil n.l. niet het risico lopen om op vakantie of veld-dag mijn Yaesu FT-818nd verkeerd aan te sluiten en daarmee de oefening al daar vroegtijdig te moeten stoppen, naast het feit dat je met een kapotte tranciever zit.

Ga ik nu echt alles van powerpoles voorzien?? Dat weet ik nu nog niet, maar in ieder geval wel alle radio-apparatuur die ik hier heb. Dus alle trancievers en eindtrappen die op 13.8Volt werken.
Hiervoor moet ik alleen nog een verdeeldoos maken of bestellen. Ik heb wel gezien dat er fraaie verdeeldozen zijn die iedere powerpole aansluiting netjes afgezekerd heeft. Maar alleen de prijs...?
Anderzijds: investeren in 'bedrijfszekerheid' van je radiospullen is ook wat waard.

Vervolg: Anderson Powerpoles (2)

Details

Geschreven door: André Berends

Gepubliceerd: 26 maart 2024

Hits: 467

Om portabel of op vakantie op de amateurbanden te kunnen zenden heb ik een portabel setje, de Yaesu FT-818nd. Samen met een koffer waar 2 accu's en 2 zonnepaneeltjes op/in zitten kan ik in het veld lekker stoeien op de banden (zie Portabel radio actief....?, ondertussen in het koffertje wat angepast, maar dit terzijde)
Nu kun je met die FT-818nd op HF lekker uit de voeten, maar ook op vhf (6m en 2m) en UHF (70cm). Het fijne van deze tranceiver is dat je ook met een laptop/PC met digi-modes (CW, SSTV, FT4, FT8 en meer) kunt uitkomen. Hiervoor zijn er verschillende programma's die je kunt downloaden en installeren (al dan niet met gekochte licenties). Voorbeelden zijn Ham Radio Deluxe, MSHV, WSJT-X  en meer.
Door middel van 'CAT' commando's kan de software de zender vertellen op welke frequentie hij werken moet en in welke mode zoals USB, LSB, CW enz.. CAT betekend hier 'Computer Aided Transceiver', het is dus geen harig poesbeest die je zender bedient.
Voor dit doel had ik in het verleden al een MicroHAM USB III interface van MicroHAM gekocht. Tot en met onze vakantie in de Hartz vorig jaar werkte dit prima zodat ik vrij eenvoudig in FT4 wat QSO's kon maken.

Onlangs wilde ik gezien onze ankomende vakantie in Oostenrijk een en ander weer even checken, maar nu bleek dat het CAT deel totaal niet meer reageerde. Hoe dit zo gekomen is, is mij een volslagen raadsel.
Wel weet ik dat op de ACC connector achter op de tranceiver één pen 13.8 Volt (of 9.6 Volt op interne accu) bevat. Na het aansluiten van de MicroHAM heb ik die spanning eens gemeten en nu bleek dat deze naar 2.5Volt gekeldert was. De CT-62 kabel (voor het programmeren van deze zender) werkte nu ook niet, mede om dezelfde reden.
Na een iets mindere prettige discussie op een forum kreeg ik de tip een weerstandje te meten, n.l. een van 10Ω en heel erg klein van stuk: SMD maatje 0402, 0.5 x 1 mm. Zie foto links, in het rood omcirkeld.Om een idee te geven van het formaat: het schroefje rechts onder in de foto is er één van ik dacht M3. Het weerstandje is erg klein dus. De componentjes met '000' er op zijn zo genoemde jumpers.
BIj het doormeten van deze weerstand bleek dat de waarde geen 10Ω meer was maar een stuk hoger. De dader lijkt dus gevonden te zijn.
Bij een online shop die in Assen zit, n.l. Sinuss heb ik een 10-tal van deze weerstandjes besteld en nu is het wachten tot de postbode deze bij mij thuis aflevert. Bij wijze van test heb ik een SMD weerstandje (maat 0603) dat een maatje groter is gepakt en die eerst op deze plek gesoldeerd. Die paste net tussen het eilandje er boven en het linker eilandje, maar ideaal en netjes is het zeker niet.
Nu kan ik dus wel de tranciever programmeren en via de MicroHAM interface bedienen met Ham Radio Deluxe of MSHV.
Bij deze test bleek dat ook de interne accu niet meer werkte in deze tranceiver. Er zit ook nog een SMD 3.15A zekering in die kapot is. Dus voeding kabel los nemen, accu er in en deze zekering met een ampere meter overbruggen en meten. De tranciever kwam keurig tot leven en de stroom bleef beneden de 3A. Ook daarvoor bij Sinuss dus een 10 tal SMD zekeringetjes (maat 0805) mee bestellen.

Vandaag (29 maart '24) zijn de weerstandjes en zekeringen binnen gekomen, en heb ik deze in mijn FT-818nd vervangen. Die weerstand is echt een klein vlooitje, je hebt eigenlijk een flinke vergrootglas (of microscoop) nodig om deze goed te kunnen zien.
Na een test met de CT-62 data kabel en een programmeer pakket van RT Systems bleek dat dit alles nu keurig werkt zoals het bedoeld is.

Details

Geschreven door: André Berends

Gepubliceerd: 13 december 2023

Hits: 562

Om op HF uit te kunnen komen heb ik de keuze uit in totaal 3 tranceivers: Kenwood TS-520 (een klassiek erfstuk), Yaesu FT-818nd (een portabel 'doosje') en een Kenwood TS-570d (de thuis-set).
De TS-520 is toe aan een flinke renovatie, of ik dat zelf ga doen of laat doen weet ik nog niet. Wat mij hier tegenhoud is de ervaring op dit vlak en ook toch de kennis en gereedschappen. Kans is dus dat ik hem eens ter renovatie ergens ga aanbieden.

Mijn TS-570d werkt op zich perfect, op één vervelend onderdeeltje na: de 'CH/MULTI' knop. Met deze knop kun je door het menu bladeren en onder andere ook het zendvermogen regelen. Door de jaren heen is deze helaas versleten en moest vervangen worden. Nu is dit wel een klusje die ik zelf wel aandurf, aangezien deze rotary-encoder een 'trough-the-hole' component is (eenvoudige SMD dingen lukt mij ook nog wel).
Gezien de leeftijd, minimaal 25 jaar oud, maakt Kenwood dit onderdeel zelf niet meer, maar gelukkig zijn er nog alternatieven die ook perfect passen in de plaats van het origineel.
Bij Leo (PAØLMD) van Ham Radio Service een vervangende exemplaar besteld en geleverd gekregen. Nu kun je dit onderdeel ook veel goedkoper bestellen via Ebay, maar of je dan ook absoluut zeker weet of je dan het juiste in huis krijgt? Dan dus meer betalen en wel de zekerheid hebben.

Na een dag werken 's avonds de soldeerbout aangezet en begonnen met deze klus. Ik had verwacht dat het wel een avondje knutselen werd, maar viel achteraf mee.
Hier de stappen die ik moest zetten: (even uit mijn hoofd genoteerd, reparatie al paar dagen terug gedaan)

1. Verwijderen buistenste kappen (boven- en onderkant)
2. Verwijderen 4 schroeven die het 'display-unit' vast houden aan het chassis (2 aan iedere zijkant). Bovenste 2 er uit, onderste 2 vormen een scharnier. Voor het gemak: er ook uit!
3. los nemen van alle kabeltjes,de bandkabel kun je voorzichtig uit de connector trekken die op de display-print zit
4. Aan de voorzijde alle knoppen er af trekken, deze zitten niet vast met een schroefje o.i.d. Die van de VFO zit wel vast met een kleine inbus boutje. Om hier bij te geraken even de rubberen greep om deze knop af af schuiven.
5. van de "CH/MULTI"en de "RIT/XIT" de borgmoeren er af draaien (van de andere 3 knoppen rechts kunnen ze blijven zitten)
6. onder de VFO knop zit nog 1 schroefje, die moet er ook uit,anders kan de kunststof front er niet af.
7. Nu kan de kunststuf front er af gehaald worden, let hierbij op de 4 hoeken waar het kunststof vast klikt op het front-chassis.
8. Nu kun je de VFO encoder demonteren, hiervoor de bekende moer er af draaien.
9. Nu aan de print zijde nog 4 (messingkleurige) schroefjes er uit draaien
10. aan de voorzijde, de veer die de koptelefoonconnector vast houd er af schuiven en de connector er uit halen (anders kan de display-print er gewoon niet uit)
11. de moer van de microfoonaalsuiting fixeert er af draaien
12. als het goed is kan de display-print uit het front-chassis gehaald worden
13. nu kun je defecte encoder los solderen, ik heb de versleten encoder eerst goed doorgesoldeerd met vers tin zodat het tin makkelijker met desoldeer-wick opgezogen kan worden. 
14. als de versleten encoder er uit is, met desoldeer-wick de eilandjes goed schoon maken en zorgen dat ze ook open zijn. (eventuele hars resten kun je met schoonmaak-alcohol verwijderen)
15. nieuwe encoder er in zetten en vast solderen (ook hierna weer even schoonpoetsen met schoonmaak-alcohol)
16. vanaf stap 12 terug naar 1 in omgekeerde volgorde weer her-monteren.

Links een foto van de display-unit waarbij de defecte encoder er al uit is gesoldeerd (meest rechtse onderdeel op de foto, de vervanger ligt tussen print en oude encoder in)
Op de print is rechtsonder in de hoek op de plek met 'SW1' gemarkeerd waar de nieuwe encoder gemonteerd moet worden.
Bij elkaar een klein uurtje werk, waarbij het demonteren het meeste tijd gekost heeft.
Je moet alles goed bekijken en zorgen dat je niets forceert. Een print of LCD-display is zo kapot en dan heb je een baksteen waar je niets meer mee kunt beginnen.
Ik heb er ook voor gekozen de nieuwe encoder pas vast te solderen nadat ik de print terug in het front-chassis heb geschroefd. Zo weet je zeker dat deze encoder ook exact op de juiste plek zit en zo geen mechanische krachten op de soldeerverbindingen zit.
De nieuwe encoder is ietsje hoger (fractie van een millimeter) dan het origineel gezien vanaf de print zelf, maar dit is geen belemmering op de werking en veroorzaakt geen buig/flex krachten op de print, de print trekt dus niet krom.

Als je de foto goed bekijkt, zie je dat de nieuwe encoder al op een klein printje zit. Deze moet je er wel onder laten zitten omdat deze encoder zelf maar 3 pennetjes heeft en het origineel heeft er 4. Hierdoor kan de nieuwe encoder niet rechtstreeks gemonteerd worden dus het kleine printje functioneert hier als 'adapter'.
Mocht de encoder er boven ('RIT/XIT') uiteindelijk ook slijten, dan kan deze procedure ook gevolgd worden. Voor zover ik weet is die encoder exact gelijk aan die voor 'CH/MULTI'.

Eindresultaat is dat deze tranceiver (electronisch) weer perfect werkt. Cosmetisch zou er best nog wel iets aan gedaan kunnen worden zoals het vervangen van de rubberen kapjes over de drukknopjes heen (op de foto zie je er al 19). Maar dit heeft absoluut geen prioriteit. Reserve onderdelen zijn op Ebay nog wel vinden.

Wel een waarschuwing: Mocht je deze procedure ook willen/moeten volgen, ik neem geen enkele verantwoording mocht er iets mis gaan. Je gaat zelf aan de klus en draagt daarom je eigen verantwoordelijkheid. Dit verhaaltje is niets meer dan een leidraad die je kunt volgen zodat je enigszins een idee hebt waar je mee bezig bent en waar je op letten moet.
Ook mailen met de vraag "zou jij dit voor mij willen doen?" heeft geen zin. Ik neem geen klusjes aan van derden. Hiervoor kun je contact opnemen met Ham Radio Service die dit voor je kunnen regelen.