Zendamateur
- Details
- Geschreven door: André Berends
- Hits: 1468
Eigenlijk past dit stukje ook wel onder 'Portabel radio-actief' omdat het volledig portabel gegaan is.
APRS, wat is dat...? APRS staat voor "Automatic Packet Reporting System" en is een uitbreiding op het Packet Radio protocol AX.25.
Met packet radio werd eind jaren '70/begin jaren '80 van de vorige eeuw geëxperimenteerd door een paar Canadese radioamateurs. Met duizelingwekkende snelheden van onder andere 1200baud werden via de ether berichten en data verstuurd. Later gingen de snelheden verder omhoog naar onder andere 9600baud en hoger.
Eind jaren '80 van diezelfde vorige eeuw bedacht de Amerikaan Bob Bruninga WB4APR dat je met packet radio ook positie rapporten kon versturen. Destijds werd ook het GPS systeem uitgerold voor de Amerikaanse strijdkrachten, dus een simpele "1+1=2" was het gevolg.
Van GPS kun je tegenwoordig heel eenvoudig gebruiken voor zaken als een klok die altijd op tijd staat zonder dat je er iets aan hoeft te doen. Sporthorloges van onder andere Garmin maken hiervan dankbaar gebruik. Nu is de benodigde hardware zoals GPS modules vrij goedkoop aan te schaffen en de electronica wordt ook hier steeds kleiner.
Mijn portofoon, een Yaesu FT5d heeft GPS ingebouwd en kan ook met APRS overweg.
Nu heeft de FT5d een eenvoudige antenne met een SMA connector, een grotere antenne er op aansluiten is dus mogelijk. Hiervoor heb ik van Tjeerd, PA3GNZ een "arrow-antenne" overgenomen die ik met een diplexer en verloopkabeltjes op mijn portofoon kan aansluiten. Ook kan ik eventueel mijn FT-818 gebruiken om via het ISS VHF/UHF repeater QSO's te maken.
Eerst het APRS deel met de FT5d aan de loop krijgen. Aangezien je de antenne in één hand moet houden om deze gericht te houden op het ISS heb je de andere hand vrij om je tranceiver/porto te bedienen.
Waar je wel aan moet denken is dat voor APRS je GPS nodig hebt tenzij je een vast station bedient. Dus portabel met een FT5d op verschillende locaties is GPS eigenlijk gewoon vereist.
Verder is het van belang dat je de DIGI-path correct instelt, voor ISS is dit "RS0ISS, WIDE2-1". Hiervoor kijk je in de manual, pagina 29 "Setting the digipeater route" hoe je dit instellen moet. Ook kun je hiervoor het programma ADMS-14 gebruiken om deze instellingen te maken.
Als alles goed ingesteld is ben je klaar om je eerste packets te gaan versturen. Wat nu handig is dat je weet wanneer het ISS over 'vliegt' over jouw locatie. Om dit uit te zoeken kun je in Google Play Store verschillende apps vinden voor jouw android apparaat. Ikzelf heb "ISS Detector" en "ISS Live now" geinstalleerd. Voor een Windows PC/laptop is Orbitron een mooi programma.
Okee, ISS komt over en ik sta klaar.. Wat nu? Nu is het zaak om voordat het ISS boven de horizon komt eerst je porto/tranceiver op de juiste frequentie (145.825MHz) te zetten en APRS mode ingeschakeld te hebben.
Als alles goed ingesteld is moet je de signalen kunnen horen en decoderen. Onderstaande foto geeft weer dat mijn FT5d een door ISS doorgestuurde frame uit Malta (9H5TB, te lezen in het blauwe balkje boven in het scherm) heeft 'gelezen' op dinsdag 17 juli om 21.38u Nederlandse tijd.
Als ontvangst prima werkt, kun je proberen zelf een frame te versturen met je positie informatie naar het ISS in de hoop dat deze doorgestuurd wordt. Als dit succesvol gaat zie je je eigen frame terug op het scherm van de porto en kun je het checken op www.ariss.net:
De rode pijlen laten zien dat ik succesvol ben geweest met deze setup. Volgende stap voor mij is eventueel een bericht versturen naar een andere zendamateur via het ISS en/of via het ISS de VHF/UHF repeater een QSO te maken.
Op 22 september heb ik opnieuw geprobeerd APRS frames te versturen via het ISS maar nu met de oude Yaesu FT1XD protofoon. Ook dit ging prima, alleen het lastige nu was dat het bewolkt was en hierdoor de arrow-antenne niet netjes op het ISS gericht kon houden.
Zie onderstaande afbeeldingen voor 'bewijs'. De portofoon laat een station in Italië (I6IBE-1) op 1293km afstand.
En onderstaand plaatje weer van ARISS.net:
Kortom, weer succesvol... Volgende stap: met mijn FT-818nd een spraak QSO maken via de transponder van het ISS. Spullen staan nog buiten, dus we kunnen straks een poging wagen.
Helaas is vanavond wel de 3D geprinte statiefplaat gesneuveld, dus die moet ik opnieuw printen of het origineel van gietijzer/staal even gebruiken.
Ondertussen een metalen (origineel van Manfrotto) statiefplaat te pakken gekregen en nog geen poging gedaan om met de FT-818 een voice QSO te maken via een transponder aan boord van het ISS.
- Details
- Geschreven door: André Berends
- Hits: 429
Vandaag alle spullen in de bolderwagen gedaan en naar de Bult gelopen. (ook bekend als 'De Muur van Emmen') om hier te kijken of er wel een QSO gemaakt kan worden met René in Karinthië.
Thuis lukte dit helaas niet en dat maakt radio propagatie ook heel interessant. Je kunt op plek 'A' helemaal niets horen terwijl je een paar 100 meter verderop van alles hoort.
Zo zeker op de korte golf... Afgelopen dagen enkele keren geprobeerd thuis een QSO met René OE/PA2RU te maken, maar ik hoorde hem totaal niet, terwijl een paar km naar het oosten Edwin, PD∅TR prima een QSO kon maken.
Gisteren had ik al het plan opgevat om naar de Bult te gaan, maar het regenachtige weer deed mij anders besluiten, dus uitgesteld naar vandaag.
Na een kwartiertje/20 minuutjes wandelen en een paar minuten opbouwen was ik er klaar voor:
Het tafeltje en stoeltje heb ik bij Decathlon vandaan en voor dit werk is het uitermate geschikt.
Later heb ik de spulletjes een eindje verderop neer gezet omdat ik daar de glasfieber mast aan een bord kon fixeren om 20mtr draad de hoogte in kon krijgen.
Samen met de 1:9 balun werkte dit naar OE toe redelijk het zelfde als met de MFJ 1899t vertical.
Hieronder nog even een doorgang van René OE/PA2RU vanuit Keutschach am See in Oostenrijk:
Vervolg: Portabel radio actief....? (deel 5)
- Details
- Geschreven door: André Berends
- Hits: 886
Soms moet of wil je enkele veranderingen doen aan je apparatuur. Dit kunnen noodzakelijke modificaties zijn of gewoon omdat dit handiger in gebruik is.
Op moment van schrijven (19 mei 2023) heb ik in 2 apparaten (Kenwood TM-V7e mobiel tranceiver en LDG Z-817 tunertje) bescheiden modificaties aangebracht en niet omdat het handiger is maar noodzakelijk.
In een 3e apparaat (Yaesu FT-736r) heb ik volgens de gebruikshandleiding een module toegevoegd om zo naast 144MHz en 432MHz ook uit te kunnen komen op 50MHz.
Kenwood TM-V7e
Deze tranceiver staat bekend als 'het blauwe wonder', maar kent ook zijn problemen. Ik heb het geluk dat mijn tranceiver niet het gevreesde LCD probleem heeft. Bij dit probleem komen er na verloop van tijd verticale strepen in beeld waarbij het display volledig onleesbaar raakt. Kenwood heeft destijds een terugroep/garantie actie gehad die dit probleem aanpakte.
Ander geval wat wel gebeurde was dat de (blauwe) ledjes die het display van achtergrondverlichting voorzien moest in kwaliteit achteruit gingen.
Het contrast ging steeds verder onderuit en ook op deze manier werd het aflezen van het display steeds moeilijker. Één manier om dit te tackelen was in de menusetting van de tranceiver het contrast verhogen, maar dit hielp slechts maar tijdelijk.
Betere oplossing (naar mijn bescheiden mening) is om de blauwe leds te vervangen voor nieuwe verse witte leds. Het is even een werkje maar is binnen een uur te realiseren.
Wat wel belangrijk hierbij is dat je de kop van de tranceiver voorzichtig moet openen, eerst door de knoppen aan de voorkant (volume/squelsch en VFO) er af halen door deze voorzichtig er gewoon af te trekken.
Vervolgens moeten de moeren die de beide volume/squelsch potmeters en VFO knop fixeren er ook af. Dit is een lastiger karweitje omdat de moer geen 6-kantmoer is maar een ronde met een gleuf er op. Ook kun je geen tangetje om de moer krijgen en moet je die gleuf gebruiken om de moer er af te kunnen draaien.
Volgende stap is de behuizing te openen. Hiervoor moet je 2 schroefjes er uit draaien aan de achterzijde.
Nu kun je de printen met alle electronica er uit halen, LET ER WEL OP DAT JE DE BANDKABEL TUSSEN PRINT EN DISPLAY NIET BESCHADIGD!
Volgende stap is het los maken van het metalen frame dat het display op de print vast houd, ook hier weer de net genoemde waarschuwing!. Buig daarvoor voorzichtig met een tangetje de 2 lipjes recht die door de print steken
Als alles netjes en orderlijk is verlopen zie je een 4-tal 3mm ledjes op de print zitten, deze moet je dan vervangen. Let wel op de A-K aansluitingen van de leds! (anders blijft het display wel erg donker). Buig met een tangetje de pennetjes van de led in een soort 'trap-trede' en knip de poortjes niet te kort af.
Na de leds vervangen te hebben de boel in omgekeerde volgorde weer in elkaar zetten en klaar...
Er is een Amerikaan die setjes verkoopt op EBay om dit LED-probleem aan te pakken, maar vind ik met ongeveer €34,- (ex verzend) voor 4 leds en een pak papier erg duur als je voor minder dan €10,- 10 van de juiste leds kunt kopen.
Een Tsjechische zendamateur Thomas, OK1TK heeft in het Engels deze uitleg uitgebreider en met foto's online staan: Hier te lezen.
LDG Z-817 Tuner
Volgend probleem dat ik aangepakt heb is het vervangen van beide PL-239 chassis delen in de LDG Z-817 tuner die ik met mijn Yaesu FT-818 gebruik.
De originelen waren niet van het type met een flens maar werden met flinke moeren op hun plek gehouden. Aangezien ik deze tuner alleen in het veld of op vakantie gebruik en daarbij vrij regelmatig de kabels losdraaien moet lieten deze chassisdelen al snel los. Geen goede constructie dus.
Ik heb besloten deze chassisdelen te vervangen voor exemplaren met een flens, zodat je ze met M3 boutje en moertjes goed vast kunt zetten en zo het risico van loslaten en daarbij een slechte verbinding drastisch verkleind.
Verder las ik ergens dat de massa aansluiting aan de onderzijde van de print ook niet overal goed doorgevoerd zijn. Onder andere tussen de mini-din ('computer' en 'radio') en PL ('ANT' en 'TX') connectoren. Dit zou interferentie kunnen opleveren als je met digi-modes aan de gang gaan wil. Omdat ik de PL chassis delen toch al aan het vervangen was, deze mod ook gelijk maar doorgevoerd. Baat het, schaad het ook niet.
Omdat dit een simpel klusje is, hierover geen uitgebreid 'hoe-doen-ie-dat' verhaal.
- Details
- Geschreven door: André Berends
- Hits: 425
Vervolg op "Portabel radio actief....? (deel 2)":
In het vorige artikel hebben jullie kunnen lezen dat de eerste vakantietestjes niet slecht gegaan zijn. Er zien weinig QSO's gemaakt, maar de 'E' in VERON (één van de verengingen waar ik lid van ben, de E van experimenteel) heb ik wel eer aan gedaan.
Ondertussen is de koffer, waar de accu's, zonnepaneeltje etc. in/op gemonteerd zijn, ook weer wat aangepast. De accu's zijn nu voorzien van 3D geprinte houders om heen-en-weer schuiven te voorkomen. Ook zijn beide accu's voorzien van 5A zekeringen zodat je toch iets van beveiliging hebt.
De zonne-charger is ook vervangen voor een exemplaar van het merk "DF-Robot". Bij dit proces was er kortsluiting ontstaan bij één van de accu's en daarom toch maar die zekeringen. Gelukkig geen schade aan de accu, behalve de aansluitklem. Het fijne van deze accu-lader-op-zonneenergie is dat die ook probleemloos een Raspberry Pi 4 kan voorzien van stroom (daarover later meer). Deze computertjes kunnen nogal wispelturig zijn op dit vlak.
Verder zit ik er ook aan te denken om er 5Volt aansluitingen in te fabriceren om eventuele USB apparaten zoals een telefoon en/of tablet te kunnen opladen. Hierin voorziet de zonne-charger gelukkig ook door middel van een losse 5Volt uitgang.
Om in het veld uit te kunnen komen heb ik ook de beschikking over een end-fed draad antenne, maar om hiermee te kunnen werken moest ik in de directe omgeving van een boom zijn om de uiteinde ervan in de boom te kunnen 'gooien'. Dit kan nogal een vervelend en lastig klusje zijn dus heb ik een glas-fieber mast besteld bij DX-Wire in Duitsland.
Dit mastje is ingeschoven nog geen meter lang, maar kan tot 11.5mtr uitgeschoven worden, hoog genoeg dus om de end-fed de hoogte in te helpen.
Ik heb nu dus geen boom meer nodig maar een stevige paal (een verkeersbord naast een fietspad/wandelpad, een hekje o.i.d.) om met simpele sjorbandjes de mast omhoog te houden. Deze mast heeft wel de vervelende eigenschap om bovenaan (de dunnere delen dus) nogal flink door te buigen bij belasten met een draadantenne maar dat is deels op te lossen door de antenne-draad een paar slagen om de laatste 2 à 2.5mtr van de mast te draaien. Deze slagen om de mast zal weinig tot geen invloed hebben op het presteren van de antenne. Hoe één en ander zich gedraagt in de praktijk moet nog worden uitgezocht.
Hier één foto van een proef-opstelling van de glasfiber mast:
Vervolg: Portabel radio actief....? (deel 4)